کاوش موضوع تپه ماسه ای

تَلماسه (به انگلیسی: Dune) یک زمین‌چهر است که از ماسه‌های ناشی از باد یا آب تشکیل یافته است. معمولاً به شکل تپه یا برآمدگی پدیدار می‌شود. این گونه تپه‌ها در کویر و در قسمت بالاتر از سطح جزر و مد ساحل‌ها دیده می‌شوند. از مناطق بزرگ تلماسه‌ای جهان می‌توان از ربع‌الخالی و بیابان گوبی نام برد. طرز تشکیل تل‌ماسه‌ها بدین صورت است که ماسه‌هایی که به‌وسیله باد در سطح زمین در حرکت هستند، پس از رسیدن به موانعی در سر راه خود از قبیل گیاهان، قطعات سنگ یا عوارض طبیعی دیگر، سرعت باد کاهش یافته و در نتیجه ذرات ماسه از حرکت متوقف می‌شود. این ذرات در اطراف موانع انباشته شده و بتدریج به مقدار آنها افزوده می‌شود. شرط اساسی برای تشکیل تلماسه وجود باد و مقدار کافی ماسه‌های قابل انتقال توسط باد است. در دو طرف تپه‌های ماسه‌ای دو شیب متفاوت دیده می‌شود. دامنه‌ای که به طرف باد است دارای شیب ملایم‌تر در حدود ۵ تا ۱۵ درجه می‌باشد و دامنه عکس جهت باد دارای شیب تندتر در حدود ۲۰ تا ۲۵ درجه می‌باشد. تلماسه پس از تشکیل در جهت حرکت باد جابجا می‌شوند. به این ترتیب که باد ذرات ماسه را از سمت مقابل خود به طرف بالا و جلو می‌راند و پس از رسیدن به قله (نقطه قرار) در سمت دیگر به پایین می‌افتد. تکرار این عمل به تدریج موجب جابجایی تپه می‌شود. این جابجایی گاهی به ۱۰ تا۲۰ متر در سال می‌رسد. در سطح تپه‌های ماسه‌ای برجستگی‌هایی دیده می‌شود که به آن اثر موجی می‌گویند. ارتفاع تلمایه متغیر می‌باشد و به ندرت از ۲۰ متر تجاوز می‌کند ولی گاهی از اوقات ارتفاع آنها زیاد شده و به ۱۰۰ متر نیز می‌رسد. برای مثال ارتفاع تلماسه شرق کویر لوت گاهی به بیش از ۱۰۰متر نیز می‌رسد. جنس تلم اغلب از کوارتز است ولی گاهی گچ، آهک، رس، خاکسترهای آتشفشانی و مواد دیگر، در آنها دیده می‌شود. وجود این مواد در تپه‌های ماسه‌ای حاکی از فراوانی آنها در محل است.... بیشتر در ویکی پدیا